නීලම්මහර
පුරාණ විහාරය

ඓතිහාසික නීලම්මහර පුරාණ මහා විහාරය ශ්‍යාමෝපාලි වංශික මහ නිකායේ කෝට්ටේ කල්‍යානි සාමාග්‍රී ධ ර් ම මහා සංඝ සභාවේ ගල්ගොඩ පාර්ශවය නියෝජනය කරන ප්‍රධානම සම්භාවනීය විහාරස්ථානයකි. ඓතිහාසිකව සලකා බැලූ කල වසර 250කට අධික ඉතිහාසයකට හිමිකම් කියන දෙස් විදෙස් වශයෙන් ගෞරවාදරයට පත් වුණු විහාරස්ථානයකි.

අතිපූජ්‍ය දික්වැල්ලේ සුදස්සි නායක මාහිමි මාහිමිපාණන් වහන්සේ විසින් ආරම්භ කරන ලද මෙම විහාරස්ථානය, ආරම්භයේදී පටන්ම දේශීය වෙදකම මෙම විහාරස්ථානය තුළ පවත්වා ගෙන යන ලදි. උන්වහන්සේ මානසික රෝග සහ කායික රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කරන ලද ඉතාමත් දක්ෂ විශේෂඥ වෛද්‍ය වරයෙකි. උන්වහන්සේගෙන් ආරම්භව උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍යයන් වහන්සේලා ද මෙම වෛද්‍ය ක්‍රමය ප්‍රගුණ කළ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් දෙස් විදෙස් රෝගීන් කායික මානසික සුවතාවයට පත්වීම නිසා ම දෙස් විදෙස් සම්භාවනීය වුණු පුණ්‍යභූමියකි. එසේම මෙහි ඇති සුවිශේෂීම කරුණ වන්නේ ලොව ප්‍රථම මානසික රෝහල වශයෙන් ද මෙම විහාරස්ථානය විරුදාවලිය ලැබීමයි.